OVER WATER – 97

 

| 24-06-2017 | 13.15 uur |


 

OVER WATER – 97

 

Dijk nabij Willemstad

In mijn vakantie heb ik gelezen “Integral design of multifunctional flood defenses“. Een boek uitgegeven met steun van STW, een stichting die recent is opgegaan in NWO, TU Delft, de Universiteit van Wageningen en de Universiteit Twente. Het boek bevat tal van Nederlandse en buitenlandse voorbeelden hoe dijkprojecten multidisciplinair aangepakt kunnen worden om een dijk of keermiddel multifunctioneel te gebruiken. Zeker in ons land, waar de ruimte beperkt is en de grond duur, is het geboden om zo mogelijk een dijk of keermiddel multifunctioneel te gebruiken. Hierbij blijft behoud en mogelijk versterking van de waterkerende functie een voorwaarde. Voor iedere waterschapper en voor een ieder die betrokken is bij de planologie een lezenswaardig boek.

22 juni
Op de eerste dag na thuiskomst van de vakantie op de Faröer eilanden de RRO vergadering van de regio Hart van Brabant met onder andere: de actualisatie prioritaire projectenlijst PAS. Daarna twee werkateliers in het kader van regionale ontwikkeldag ruimte en mobiliteit Hart van Brabant. Met als thema’s: De gebiedsopgave leisureboulevard/N 261-zone en de regionale energiestrategie in relatie tot ruimte en mobiliteit.

De bijeenkomst werd gehouden in de Hilvaria Studio’s te Hilvarenbeek, een locatie die een bezoek waard is. De gebouwen en de inrichting met kunst en de overgangen tussen binnen en buiten is prachtig. Zelfs in een bosrijke omgeving wordt slim gebruik gemaakt van water om zaken niet alleen te verfraaien maar ook te koelen. Op deze zeer warme dag was dat voor mij meer dan welkom. Want als je weken op een plek waar 10 graden standaard was en 12 graden een warme dag bent geweest, was de overgang naar 35 graden een stevige. In de vergadering, die van gemeentewege vooral de insteek had de PAS ‘ruimte’ te benutten, was ik blij dat ik aandacht kon vragen voor: het middels maatregelen ten behoeve van de natuur, PAS ‘ruimte’ te creëren. Hierbij is juist de inzet van de gemeente, in samenspraak en samenwerking met de waterschappen, gewenst en versterkt moet worden.  

23 juni
Een bijeenkomst ter bespreking van de vervolgtrajecten in het kader van de dijkverbeteringsopgave Geertruidenberg/Amertak en een gesprek met onze toekomstige dijkgraaf.  

Louis van der Kallen



OVER WATER – 96: WATERSCHAPSLASTEN

 

| 17-06-2017 | 09.30 uur |


 

OVER WATER – 96

 

Mijn vakantie, in een zeer waterrijke omgeving, gebruik ik ook om zaken te lezen waar ik normaal niet aan toekom. Zo kwam ik op de website https://kraanwatergraag.nl/ Hier vond ik de tekst die alle wethouders onderwijs en duurzaamheid zouden moeten lezen. “Wereldwijd onderzoek toont aan dat kraanwater drinken gezond is: het is goed voor je hart, brein, stofwisseling, alertheid en het voorkomt hoofdpijn. Eén suikerhoudend drankje minder per dag leidt al tot gewichtsafname bij schoolkinderen. Daarbij signaleren leerkrachten dat leerlingen die overgestapt zijn op water drinken zich beter en langer kunnen concentreren. In 2015 en 2016 deden honderden scholen al mee aan Kraanwaterdag, een vaste dag in de week waarop iedereen op school alleen kraanwater drinkt. Doet jouw school al mee? Prik direct een vaste dag in de week voor Kraanwaterdag!” Wethouders aan de slag hier mee!

Een andere website die ik ontdekte was Smart Rivers. Smart Rivers gaat er vanuit dat rivierverruimingsprojecten de beste resultaten geven voor wateroverlast beperking, natuur en landschap als zij aansluiten op de unieke eigenschappen en geschiedenis van dat specifieke riviertraject, ‘het DNA van de rivier’. Gebieden, die volgens deze filosofie worden ingericht, versterken het zeer gewaardeerde, karakteristieke Nederlandse rivierenlandschap het meest. Daarmee draagt dit type maatregelen bij aan hoogwaterbestrijding, economische ontwikkeling in de streek en aan de natuurwaarden. Gebieden worden soortenrijker, zijn duurzamer ingericht en daardoor op termijn minder kostbaar in beheer. 

Waterschapslasten
Waterschappen zijn de overheden die verantwoordelijk zijn voor onze bescherming tegen water, de zorg voor voldoende en schoon oppervlakte- en grondwater en de uitvoering van afvalwaterzuivering. Ze beheren 3.600 kilometer primaire waterkeringen, 14.100 kilometer overige waterkeringen, 230.000 kilometer waterlopen, 3.550 gemalen, 335 rioolwaterzuiveringen en tal van kleinere waterkunstwerken, zoals stuwen en sluizen. Jaarlijks investeren de 21 waterschappen circa 1,3 miljard euro en geven ze circa 2,7 miljard euro uit aan exploitatiekosten. Helaas moeten die kosten door de burgers en bedrijven worden opgebracht. Daartoe innen de waterschappen belastingen. Die, gezien alle investeringen, jaarlijks stijgen. De waterschappen zijn daarin terughoudender dan andere overheden. Dat blijkt uit de vergelijking met de andere regionale overheden. In de periode 2006-2017, dus de laatste 12 jaar steeg de totale belastingopbrengst van de alle gemeenten met 44 %, van alle provincies met 40 % in die van de 21 waterschappen met 35 %. 

Als bestuurder van het waterschap Brabantse Delta kijk ik, als het over de belastingdruk in 2017 ga, natuurlijk in de eerste plaats naar mijn eigen waterschap Brabantse Delta en kan ik met vreugde constateren dat, ondanks dat we veel dijken hebben waarin grote bedragen moeten worden geïnvesteerd, verhoudingsgewijs we niet zulke hoge tarieven hebben. De heffing per hectare is voor onze boeren één van de laagste van Nederland en nog niet de helft van de heffing in het duurste waterschap. De heffing per ingezetene is ook één van de laagste en is een fractie meer dan de helft van het duurste waterschap. Onze zuiveringsheffing zit net in de goedkoopste helft dus in de middenmoot.  Dit moet de komende jaren zo blijven is ons streven. 

Louis van der Kallen



OVER WATER – 95

 

| 10-06-2017 | 09.00 uur |


 

OVER WATER – 95

 

Op de website van het Hoogheemraadschap van Delftland kwam ik een initiatief tegen dat navolging verdient. Op de Delflandsedijk bij Maassluis verrijst binnenkort een paradijs voor bijen. Daar ontstaat de eerste Honey Waterway van Nederland. Met de Honey Waterway verbindt het Hoogheemraadschap de waternatuur met de natuur op het land. Een bloemrijke dijk ziet er niet alleen fraai uit, de nectar en stuifmeel van de streekeigen bloemen leveren voor een lange periode veel voedsel aan de bijen, hommels en vlinders. De initiatiefnemers hopen zo iets te doen aan de massale bijensterfte in Nederland. Hier vindt u meer informatie.

Op de website van Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling zijn tal van ideeën te vinden over hoe gemeenten duurzamer kunnen worden. Eén van die ideeën is via kinderboerderijen de bezoekers te informeren hoe zij zelf een bijdrage kunnen leveren bij het meer klimaatbestendig en waterbewust maken van hun gemeente. Daartoe is ook een handreiking: “Alle kinderboerderijen klimaatbestendig en waterbewust” gemaakt.

Met regelmaat komen er klachten binnen over grondwateroverlast. Sinds 2008 is het wettelijk geregeld dat de gemeente de zorgplicht (taak) heeft ‘voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen om structurele nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken’. Op grond van deze zorgplicht dienen gemeenten zich zoveel mogelijk in te spannen om structurele problemen als gevolg van een voor de gebruiksfunctie nadelige grondwaterstand in openbaar bebouwd gebied te voorkomen of te beperken. Recent heb ik een presentatie over de baten van actief grondwaterbeheer bijgewoond. De baten van actief grondwaterbeheer kunnen zijn:

  • minder schade door maaiveldzetting
  • minder schade aan funderingen
  • minder schade aan groen
  • minder schade door grondwateroverlast
  • grotere robuustheid tegen klimaatverandering
  • lagere kosten weg- en rioolbeheer
  • minder hittestress.

Tijd dus om het grondwaterbeheer actief op te pakken.

Louis van der Kallen



OVER WATER – 94: UCHIMIZU

 

| 03-06-2017 | 11.00 uur |


 

OVER WATER – 94

 

29 mei
In de morgen een overleg over het dijkverbeteringproject Geertruidenberg/Amertak.

In de middag een vergadering van de stuurgroep A27, waarbij ik naast wethouder van Groos van Waalwijk zat. Ik ben bezig herbestemmingen te vinden voor de delen van de oude Moerdijkbrug (die voor onze provincie van z’n grote betekenis is geweest en een geschiedenis heeft die schreeuwt om behoud), die nu dienst doen als de Keizersveerbrug over de Bergsche Maas. Aan wethouder van Groos deed ik de suggestie om eens te kijken of één deel niet iets zou zijn als vervanger van de veel te krappe Veerwegbrug over het Oude Maasje. Hij vond het iets om na te vragen in zijn organisatie. De Veerwegbrug is voor het moderne (landbouw) verkeer weliswaar veel te smal, maar is vermoedelijk wel een Marshallhulp brug en daarmee heeft zij ook een te koesteren geschiedenis. De eerste zaadjes tot behoud van delen van de oude Moerdijkbrug zijn geplant.

30 mei
DB vergadering met als agendapunten o.a.: de kadernota 2018-2027, uitvoeringskrediet AWP 2.0, veranderplan duurzaamheid, MER Westelijke Langstraat, voorkeursalternatief herinrichting Markdal, brieven Slikpolder.

PHO’s: Slikpolder, regionale keringen, AWA Rucphen.

De komende weken ben ik op vakantie en zal Over Water niet het karakter hebben van een dagboek maar meer gaan over waterideeën.

UCHIMIZU
Met de simpele oude Japanse techniek van water sprenkelen, uchimizu, is extreme hitte in een stedelijke, bebouwde omgeving te verminderen. Dat is de conclusie van een onderzoek door Anna Solcerova van de TU Delft. Het effect is het grootst op momenten dat het nog niet zo warm is.

Het is al lang bekend dat het in een stedelijke omgeving warmer is dan op het platteland. Dit wordt het ‘Urban Heat Island’ genoemd. Stenen absorberen en houden meer zonnestraling gevangen dan bodem en vegetatie. Daardoor warmt de stad op. Daarnaast veroorzaken menselijke activiteiten warmte. Het Urban Heat Island-effect is al zo’n 200 jaar bekend. Maar al veel langer bestaan er methodes om hitte in stedelijke gebieden te temperen. ‘Uchimizu is zo’n techniek, die in Japan al sinds de 17e eeuw wordt toegepast’. Huizen, tempels en tuinen en hun omgeving worden besprenkeld om het oppervlak en de lucht te koelen en om stof te laten neerdalen. In Tokyo wordt deze methode weer gebruikt. De lokale autoriteiten promoten uchimizu als een ‘slimme manier om koel te blijven’. De metingen werden uitgevoerd in Delft. De conclusie is dat uchimizu altijd werkt; de grond wordt sowieso koeler. Het effect is het grootst op momenten dat het nog niet zo warm is. En in de schaduw is het effect groter dan in de zon.

Louis van der Kallen